Rabobank zit in de krimpmodus. Klanten lossen meer af op hypotheken, de bak met spaargeld wordt iets kleiner en de sanering van het kantorennetwerk zorgt voor minder personeel. Wel profiteerde de bank in 2014 van meevallers die zorgden voor een beter bedrijfsresultaat.
Dat blijkt uit de jaarcijfers over 2014 die Rabobank donderdag publiceerde.
Voor Rabobank was 2014 een jaar van omschakelen, in de nasleep van de Libor-affaire rond de manipulatie van rentetarieven. Onderliggend zijn de trends bij Rabobank per saldo vergelijkbaar met die van de andere grootbanken: particuliere klanten lossen meer af op hun hypotheken en vanwege de toenemende digitalisering heeft snijden in de kosten de hoogste prioriteit.
1) Hypotheken: meer aflossingen, lager marktaandeel
Op de hypotheekmarkt in Nederland is Rabobank afgelopen jaar meegegaan met de algemene daling van hypotheekrentes, maar de bank heeft geen agressief beleid gevoerd om marktaandeel te verdedigen tegenover kleinere concurrenten. Het marktaandeel van Rabobank bij verstrekking van nieuwe hypotheekleningen is daardoor gezakt tot iets meer dan 20 procent in 2014, inclusief dat van dochterbedrijf Obvion.
(klik voor uitvergroting)
Klanten van Rabobank losten voor 4 miljard euro extra af op hun hypotheken in 2014, mede vanwege de lage rentes op spaargeld en de voor sommige klanten relatief hoge hypotheken, vergeleken met de waarde van woningen.
Eind 2014 lag de omvang van de portefeuille met woninghypotheken op 205 miljard euro, pakweg 4 miljard euro minder dan eind 2013.
Het herstel op de huizenmarkt zorgde er wel voor dat de verhouding tussen de hoogte van hypotheekleningen en de waarde van woningen licht verbeterde. Eind 2014 was de omvang van hypotheekleningen bij Rabobank gemiddeld 78 procent van de woningwaarde, tegen 81 procent eind 2013. Ook het aandeel van hypotheken met forse betalingsachterstanden nam af.
2) Minder spaargeld
Bij de spaargelden zag Rabobank eveneens een afname. Afgezet tegen de totale particuliere spaarmarkt van ongeveer 330 miljard euro had Rabobank eind 2014 een marktaandeel van 36,3 procent, tegen 37,8 procent eind 2013.
De omvang van particuliere spaargelden van Rabobank nam met 5,3 miljard af tot circa 120 miljard euro, mede omdat spaargeld werd ingezet om extra aflossingen te doen op de hypotheekleningen.
(klik voor uitvergroting)
Per saldo boekte Rabobank wel een licht hogere rentewinst in 2014. Die steeg met 0,3 procent tot 9,1 miljard euro, mede omdat het verschil tussen de ontvangen rentes op hypotheken en andere kredieten en de betaalde rentes op spaargeld en andere leningen verbeterde.
3) Fors minder personeel
Rabobank heeft net als andere grootbanken te maken met de toenemende digitalisering van bankdiensten. Besparen op het kantorennetwerk is daarom één van de kernthema's.
De lagere personele bezetting bij lokale Rabobanken zorgde voor een afname van het personeel met circa drieduizend voltijdsbanen in 2014. Daarnaast verkocht Rabobank afgelopen jaar dochter BGZ, met ruim vijfduizend voltijdsbanen. Het totale personeelsbestand nam daardoor met 15 procent af.
(klik voor uitvergroting)
4) Kredietverliezen blijven hoog
Hoewel het op de hypotheekmarkt beter ging in 2014 met Rabobank, had de bank per saldo nog wel last van hoge verliezen op brakke kredieten. Die bleven min of meer stabiel op 2,6 miljard euro. Dit had mede te maken met de betrokkenheid van Rabobank bij vastgoedfinancieringen, waarop nog extra afboekingen moesten worden gedaan.
5) Nettowinst lager, operationele winst hoger
De winstgevendheid van Rabobank kende in 2014 twee gezichten en werd sterk beïnvloed door eenmalige posten.
De nettowinst kwam afgelopen jaar 8 procent lager uit op 1,8 miljard euro. In 2013 had Rabobank vanwege de verkoop van vermogensbeheerder Robeco een forse boekwinst van 1,7 miljard euro. In 2014 moest Rabobank meer bijdragen aan de speciale heffing in verband met de nationalisatie van SNS Reaal.
De winst vóór belastingen, exclusief de boekwinst op Robeco, zag er voor Rabobank in 2014 wel beter uit en kwam uit op 1,7 miljard euro. Dat was fors beter dan de 430 miljoen euro van 2013.
(klik voor uitvergroting)
Kijk je naar de winst afgezet tegen het voor risico's gecorrigeerde gemiddelde ingezette vermogen (RAROC), dan nam de winstgevendheid van Rabobank in 2014 licht af: van 8,4 procent in 2013 tot 7,8 procent in 2014.
Volgens de nieuwe topman van Rabobank, Wiebe Draijer, is er dan ook nog veel werk te verzetten. Aan de ene kant denkt Rabobank te profiteren van de aantrekkende economische groei in Nederland. Tegelijk groeien de consumptieve bestedingen nog maar mondjesmaat en heeft een deel van de klanten een relatief hoge hypotheeklast. "Dat maakt 2015 voor veel van onze klanten zeker nog geen gemakkelijk en mooi economisch jaar", aldus Draijer.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl